Μεγάλες μεταναστεύσεις: Παρελθόν, Παρόν και Μέλλον.

Το μεταναστευτικό φαινόμενο στο παρελθόν

Οι μεγάλες μεταναστεύσεις λαών στο παρελθόν

Όταν ο homo sapiens διαμορφώθηκε ως ξεχωριστό είδος, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, υπήρχε ήδη «μετανάστευση». Οι μακρινοί μας πρόγονοι, οι πρώτοι άνθρωποι, μετεγκαθίσταντο αρχικά εντός της Αφρικής και περίπου πριν από 60.000 χρόνια πέρασαν στην Αραβική Χερσόνησο κι από εκεί σταδιακά εποίκισαν όλον τον κόσμο. Σε πρώτη φάση οι βιοτικές ανάγκες, αργότερα συνδυασμένες με πολιτισμικούς παράγοντες - «οι πανίσχυρες δυνάμεις της θρησκείας, του πολέμου και του εμπορίου» αναγκάζουν πολλούς ανθρώπους να μεταναστεύουν. Ας μην το λησμονούμε: αφενός έχουμε όλοι μας κοινή καταγωγή κι αφετέρου κάθε κοινωνία και κουλτούρα είναι ουσιωδώς διαπερατή, ακριβώς επειδή μαζί με τους ανθρώπους διακινούνται ιδέες, πρακτικές, αγαθά κ.ο.κ.

Η περίοδος των μεγάλων μεταναστεύσων είναι μια χρονική περίοδος της Ευρώπης κατά την οποία ένας μεγάλος αριθμός λαών μετακινήθηκε σε διάφορες περιοχές ως αποτέλεσμα της φθοράς της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και της πίεσης που δέχονταν από άλλους λαούς προερχόμενους από την Ανατολή. Οι κύριοι λαοί που μετακινήθηκαν ήταν Γερμανικοί λαοί, που σχημάτισαν πολυάριθμα βασίλεια σε περιοχές της πρώην Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Πολλές από αυτές τις μετακινήσεις ήταν βαθμιαίες μεταναστεύσεις και συγχωνεύσεις με τον προϋπάρχοντα πληθυσμό, χωρίς να λείψουν οι βίαιες εισβολές και κατακτήσεις .. Αυτές οι μετακινήσεις πέρα ​​από την οριστική πτώση της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, επέφεραν ριζικές πολιτιστικές ανακατατάξεις που άλλαξαν ριζικά το πρόσωπο τόσο της ανατολικής όσο και της δυτικής ευρώπης και σημάδεψαν το πέρασμα από την Αρχαιότητα στον Μεσαίωνα.

Και σε πιο πρόσφατες σελίδες της ανθρώπινης Ιστορίας, η μετανάστευση έπαιζε κεντρικό ρόλο, με αποκορύφωμα την αναγκαστική μεταφορά 12 εκατομμυρίων ανθρώπων κυρίως από τη Δυτική Αφρική στον Νέο Κόσμο, όπου θα χρησίμευαν ως δούλοι. Πολύ σημαντικό επίσης ρόλο στην ιστορία των μαζικών μετακινήσεων έπαιξε η άνοδος των ΗΠΑ ως βιομηχανικής δύναμης. Μεταξύ του 1850 και της Μεγάλης Κρίσης της δεκαετίας του '30, πάνω από 12 εκατομμύρια εργαζόμενοι έφυγαν από τις χώρες της βόρειας, νότιας και ανατολικής Ευρώπης για τις ΗΠΑ σε αναζήτηση καλύτερων συνθηκών διαβίωσης.

Η μετανάστευση, λοιπόν, δεν είναι άγνωστο φαινόμενο στην Ιστορία μας. Παρ 'όλα αυτά υπάρχουν σήμερα ορισμένα στοιχεία που διαφοροποιούν τη σημερινή μετανάστευση από ανάλογα φαινόμενα του παρελθόντος.

Η δημιουργία μιας παγκόσμιας αγοράς

Σημείο καμπής της αποτελεί η φάση που ο κόσμος ενοποιείται, την περίοδο των μεγάλων θαλασσοπόρων κι εξερευνητών. Αν τουλάχιστον δεχτούμε την ανάλυση του Μαρξ, το 16ο αιώνα ξεκινά η εποχή του Κεφαλαίου, όταν μπορούμε πλέον να κάνουμε λόγο για παγκόσμια αγορά και παγκόσμιο εμπόριο. Είναι ωστόσο από το 1700 και για τα επόμενα διακόσια χρόνια περίπου που θα σημειωθεί πρωτοφανής σε μέγεθος μετακίνηση πληθυσμών μέσω ηπείρων και ωκεανών και κατά την οποία σταδιακά περνάμε από τη δουλεία και την καταναγκαστική εργασία στο μοντέλο της ελεύθερης εργασίας και, πρόσκαιρα, της ελεύθερης μετανάστευσης. Η κινητοποιός δύναμη αυτής της εξέλιξης είναι η έλλειψη εργατικού δυναμικού στις παλιές αυτοκρατορίες και τις νέες αποικίες σε συνδυασμό με την καπιταλιστική ανάπτυξη.

Το αποκορύφωμα εκδηλώνεται την περίοδο από το 1840 μέχρι και το ξέσπασμα του Α 'Παγκοσμίου Πολέμου που χαρακτηρίζεται κι ως «εποχή της μαζικής μετανάστευσης». Η ζήτηση για εργατικό δυναμικό ιδίως στη Βόρεια Αμερική σε συνδυασμό με την απότομη αύξηση του πληθυσμού, τη φτώχια ή τις πολιτικές αναταραχές και διώξεις σε πολλά μέρη της Ευρώπης, καθώς και την κατακόρυφη πτώση του κόστους των υπερατλαντικών ταξιδιών οδήγησαν σε μεγάλες μεταναστευτικές ροές οι οποίες αυξήθηκαν περαιτέρω εφόσον συγκροτήθηκαν και τα ανάλογα μεταναστευτικά δίκτυα που έκαναν πιο εύκολη, ασφαλή κι επιθυμητή τη μετακίνηση. Είναι ταυτόχρονα μια εποχή που, μολονότι εκδηλώνονται κι αντίρροπες δυνάμεις, η μετανάστευση συνάπτεται με το δικαίωμα στην ελεύθερη μετακίνηση. Χαρακτηριστικά, κατακεκλιμένα 1889 στη Διεθνή Συνδιάσκεψη για τη Μετανάστευση διακηρύσσεται ότι «υποστηρίζουμε το δικαίωμα του ατόμου στη θεμελιώδη ελευθερία, που του παραχωρεί κάθε πολιτισμένο έθνος, να έρχεται, να φεύγει, να διαθέτει τον εαυτό του και να διαμορφώνει το πεπρωμένο του κατά βούληση».

Όφελος για όλους

Και με μια απλή ανάγνωση των μεγεθών εντυπωσιάζεσαι από το όφελος που προέκυψε εξίσου για τους ίδιους τους μετανάστες -ανθρώπους που διαβιούσαν προηγουμένους σε άθλιες ή κι επικίνδυνες συνθήκες-, για τις χώρες υποδοχής αλλά τελικά και για τις χώρες προέλευσής τους οι οποίες δέχονταν με τη μορφή εμβασμάτων (κι όχι μόνο) ένα τμήμα του παραγόμενου πλούτου. Είναι δε ακόμη πιο ενδιαφέρον ότι αυτός ο μηχανισμός λειτουργεί πέραν ή παρά την επίσημη κρατική πολιτική. Ενδεικτικά, η Αργεντινή ζητούσε «μαθημένους στη σκληρή δουλειά, οικονόμους και μεθοδικούς ευρωπαίους αγρότες». Το αποτέλεσμα ήταν ότι το 80% των εμπορικών επιχειρήσεων και το 60% των βιοτεχνιών και της ελαφριάς βιομηχανίας ελέγχονταν από μετανάστες, ενώ το 1920 συγκαταλεγόταν στις έξι πλουσιότερες χώρες του κόσμου. Γενικότερα, δεν είναι υπερβολή αν πει κανείς ότι ο αστικός και βιομηχανικός κόσμος των αρχών του 20ου αιώνα διαμορφώθηκε εν πολλοίς χάρις στους μετανάστες.

Ωστόσο αυτό που μπορεί να θεωρηθεί ως φιλελεύθερο ιντερλούδιο διακόπτεται απότομα με το ξέσπασμα του Α 'Παγκόσμιου Πολέμου ο οποίος σηματοδοτεί την αναζωπύρωση του εθνικισμού. Όχι τυχαία, τα διαβατήρια που είχαν περιέλθει σε αχρησία στη Δυτική Ευρώπη, εφόσον θεωρούνταν αντίθετα στο πνεύμα των ανοιχτών συνόρων και κατάλοιπο της φεουδαρχίας (πράγματι, η οικονομικά καθυστερημένη Ρωσία τα διατηρούσε για το εσωτερικό της), επανεμφανίζονται μαζί με την προσήλωση στην ταυτοποίηση των πολιτών στη βάση της ιθαγένειας, την ξενοφοβία και την οικονομική ανασφάλεια. Σε αυτά ήρθαν να προστεθούν και ψευδοεπιστημονικές φυλετικές θεωρίες - που γνώρισαν απήχηση και σε δημοκρατικά κράτη και οι οποίες επέτειναν περαιτέρω την καχυποψία απέναντι στους «κατώτερους» ξένους.

Αναζωπύρωση της μετανάστευσης

Η μετανάστευση αναζωπυρώθηκε μετά το Β 'Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά πια οι εθνικές μεταναστευτικές πολιτικές τείνουν να είναι πιο επιλεκτικές και πιο αυστηρές. Και πάλι ωστόσο το φαινόμενο αναπτύσσει τη δική του δυναμική. Για παράδειγμα, η Γερμανία αναζητούσε προσωρινούς, «φιλοξενούμενους» εργαζόμενους (γκάσταρμπαϊτερ) οι οποίοι ωστόσο ρίζωσαν κι έγιναν μόνιμοι. Την τελευταία εικοσιπενταετία η τάση είναι τα κράτη που δεν μπορούν να καλύψουν τις σχετικές ανάγκες από το εγχώριο εργατικό δυναμικό να αναζητούν μετανάστες υψηλής ειδίκευσης. Ορισμένα δέχονται ξένους φοιτητές κι άλλες εποχικούς εργάτες για ολιγόμηνα διαστήματα κάθε φορά. Ταυτόχρονα, τα σύνορα επιτηρούνται ολοένα και πιο εντατικά προκειμένου να αποτρέψουν την είσοδο ανεπιθύμητων μεταναστών. Ωστόσο, όσο οι αιτίες που προκαλούν τη μετανάστευση υφίστανται και άνθρωποι είναι διατεθειμένοι να ρισκάρουν προκειμένου να ξεφύγουν από τη μιζέρια, την εξαθλίωση ή και τη φυσική εξόντωση τα σύνορα θα παραβιάζονται. Στις ΗΠΑ, παρά τους τεράστιους πόρους και μέσα που διατίθενται για τον έλεγχο ιδίως των συνόρων με το Μεξικό, υπολογίζεται ότι ζουν τουλάχιστον 12 εκατομμύρια παράνομα εισελθόντες μετανάστες.

Το ενδιαφέρον είναι πως σύμφωνα με όλες τις σχετικές μελέτες διεθνών οργανισμών κι άλλων φορέων, το οικονομικό κέρδος από μια σχετικά μικρή αύξηση του εργατικού δυναμικού στις αναπτυγμένες χώρες θα επέφερε μια σημαντική αύξηση του παγκόσμιου πλούτου. Το εργατικό δυναμικό λείπει από τις αναπτυγμένες χώρες -λόγω γήρανσης του πληθυσμού και μείωσης του ρυθμού των γεννήσεων- και πλεονάζει στις αναπτυσσόμενες. Είναι επομένως απολύτως ορθολογικό κι αμοιβαία επωφελές να καλυφθεί αυτή η έλλειψη με την αύξηση της μετανάστευσης και μάλιστα σύμφωνα με τις σχετικές προβολές των τωρινών δεδομένων στις επόμενες δεκαετίες αυτές οι τάσεις θα επιταθούν. Υπάρχει λοιπόν μια δυσαρμονία που, κατά τους συγγραφείς του βιβλίου, θα πρέπει να αρθεί με αλλαγή στη μεταναστευτική πολιτική παγκοσμίως, ειδάλλως οι συγκρούσεις και τα προβλήματα που προκύπτουν από αυτήν θα γίνονται ολοένα κι εντονότερα. Αποτελεί δε κι ένα παράδοξο της εποχής: πώς από τη μία επιτείνονται οι παγκοσμιοποιητικές διαδικασίες στην οικονομία, την τεχνολογία, την επικοινωνία κ.ο.κ., αλλά στη μετακίνηση των ανθρώπων (εξαιρουμένων των προνομιούχων και των εύπορων) τίθενται ολοένα και μεγαλύτερα εμπόδια.

Βεβαίως, μια μεταναστευτική πολιτική θα πρέπει να είναι εκλεπτυσμένη έτσι ώστε να μπορεί να αντιμετωπίζει τη βραχυπρόθεσμη κυρίως επιβάρυνση που προκύπτει από τη μετανάστευση σε συγκεκριμένες κατηγορίες πληθυσμού ή περιοχές. Όμως αυτό είναι τελικά το θέμα: ότι κοινωνικά προβλήματα που τυχόν προκύπτουν από τη συμβίωση με τους «ξένους» κακώς ανάγονται στους ίδιους τους νεοφερμένους και την κουλτούρα τους, και την ανόητη οικονομικά αντίληψη που συμπυκνώνεται στο «μας τρώνε τις δουλειές», ενώ οφείλονται πρωτίστως στην ασυναρτησία της ίδιας της μεταναστευτικής πολιτικής η οποία βεβαίως τροφοδοτείται συχνά από ξενοφοβικά και ρατσιστικά στερεότυπα.

Το μεταναστευτικό φαινόμενο στο εγγύς μέλλον

Άκρως ανησυχητικές είναι οι προβλέψεις 500 επιστημόνων από όλο τον κόσμο σύμφωνα με τις οποίες μέχρι το 2050 ο μισός πληθυσμός της Γης δεν θα έχει πρόσβαση σε πόσιμο νερό. Οι κλιματικές αλλαγές, η ρύπανση και η αλόγιστη κατανάλωση είναι οι βασικές αιτίες αυτής της εξέλιξης.

«Μέσα σε ένα πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, σε 1-2 γενιές, η πλειοψηφία του πληθυσμού της Γης, που θα ανέρχεται σε περίπου 9 δισ. ανθρώπους, θα έχει αδυναμία πρόσβασης σε πόσιμο νερό, το πλέον κρίσιμο και αναντικατάστατο στοιχείο επιβίωσης. Πρόκειται για μια έλλειψη που έχει επιβάλει στον εαυτό του ο άνθρωπος, αλλά πιστεύουμε ότι η κατάσταση είναι αντιστρέψιμη »αναφέρει ο Γιάνος Μπογκάρντι, του Πανεπιστημίου της Βόννης και εκ των επικεφαλής του GWSP.

Η νέα εποχή

Τα μέλη του GWSP κάνουν λόγο για μια νέα εποχή στην ιστορία του πλανήτη την οποία αναφέρουν ως «« Ανθρωπόκαινο ». Πρόκειται για μια εποχή κατά την οποία η ανθρώπινη δραστηριότητα επιδρά με πολύ αρνητικό τρόπο πάνω στον πλανήτη. Ορισμένα από τα παραδείγματα που αναφέρουν οι ερευνητές στη μελέτη τους είναι:

• Τα δύο τρίτα των δέλτα των μεγάλων ποταμών σταδιακά βυθίζονται και εξαφανίζονται με ρυθμό έως τετραπλάσιο σε σχέση με την άνοδο της στάθμης των θαλασσών.

• Αυξάνονται συνεχώς οι πλημμύρες των ποταμών που οφείλονται σε ανθρώπινες δραστηριότητες.

• Τα Τελευταία 130 χρόνια ένα μεγάλο φράγμα κτιζόταν κάθε μέρα κάπου στον πλανήτη, με αποτέλεσμα πολλές χιλιάδες φράγματα να διαστρεβλώνουν τις ροές των ποταμών καταστρέφοντας τα οικοσυστήματα τα οποία είχαν αναπτυχθεί και εξελιχθεί επί χιλιάδες χρόνια στη ροή των ποταμών.

• Οι συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες άρδευσης για γεωργικές ή άλλες χρήσεις αποστραγγίζουν ποτάμια και άλλες πηγές γλυκού νερού. Υπολογίζεται ότι οι περιοχές καλλιέργειας στη Γη καλύπτουν έκταση ίση με εκείνη της Νοτίου Αμερικής και έκταση ίση με εκείνη της Αφρικής για την εκτροφή ζώων.

Οι επιπτώσεις

Όπως αναφέρουν οι ειδικοί, οι επιπτώσεις αυτής της εξέλιξης θα είναι δραματικές. Θεωρείται δεδομένο ότι θα ξεκινήσουν σύντομα μαζικές μεταναστεύσεις ανθρώπων από τις περιοχές που δεν έχουν πόσιμο νερό προς άλλες που έχουν περισσότερο. Οι μετανάστες του νερού θα προστεθούν σε εκείνους που αναμένεται να φύγουν από παράκτιες περιοχές που κινδυνεύουν να βυθιστούν ή να πλημμυρίσουν εξαιτίας της ανόδου της στάθμης των υδάτων καθώς και σε εκείνους που άλλα καιρικά φαινόμενα (π.χ ξηρασία) θα τους υποχρεώσουν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους. Τα ρεύματα των περιβαλλοντικών προσφύγων αναπόφευκτα θα τροφοδοτήσουν νέες πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές εντάσεις, πιθανώς και πολέμους.

Η Μετανάστευση σήμερα

Η μετανάστευση, λοιπόν, δεν είναι άγνωστο φαινόμενο στην Ιστορία μας. Παρ 'όλα αυτά υπάρχουν σήμερα ορισμένα στοιχεία που διαφοροποιούν τη σημερινή μετανάστευση από ανάλογα φαινόμενα του παρελθόντος. Οπως υποστηρίζει ο Khalid Κοσέρ σε άρθρο του στο «Current Ιστορία» δύο από τα νέα στοιχεία είναι:

* Ο μεγάλος αριθμός των μεταναστών.

* Η εκρηκτική αύξηση της «λαθρο» -μετανάστευσης.

Όσον αφορά τον αριθμό των μεταναστών, αν προσδιορίσουμε ως μετανάστη κάποιον που μένει έξω από τη χώρα του πάνω από ένα έτος, υπολογίζεται ότι υπάρχουν σήμερα πάνω από 200 εκατομμύρια μετανάστες παγκοσμίως -όσο περίπου ο πληθυσμός της Βραζιλίας. Σήμερα 1 στα 35 άτομα είναι ένας διεθνής μετανάστης. Η μετανάστευση είναι επίσης ένα πολύ πιο παγκοσμιοποιημένο φαινόμενο σε σχέση με άλλες περιόδους της Ιστορίας, καθώς οι μετανάστες ταξιδεύουν σε όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου. Το 2005 υπήρχαν 60 εκατομμύρια διεθνείς μετανάστες στην Ευρώπη, 44 εκατομμύρια στην Ασία, 41 εκατομμύρια στη Βόρειο Αμερική, 16 εκατομμύρια στην Αφρική και από 6 εκατομμύρια στη Λατινική Αμερική και στην Αυστραλία. Το μεγαλύτερο ποσοστό των μεταναστών -35 εκατομμύρια- ζουν στις ΗΠΑ και ακολουθεί η Ρωσική Ομοσπονδία με 13 εκατομμύρια και η Γερμανία, η Ουκρανία και η Ινδία, που η κάθε μια φιλοξενεί περίπου 7 εκατομμύρια μετανάστες.

Η παράνομη μετανάστευση και οι επιπτώσεις της.

(Ο όρος λαθρομετανάστευση και ιδιαίτερα λαθρομετανάστης δεν είναι αποδεκτός από τον γράφοντα. Κανείς δεν είναι λαθραίος σ 'αυτόν τον κόσμο. Ο όρος παράνομη μετανάστευση αντικαθιστά τον μη αποδεκτό όρο «λαθρομετανάστευση».)

Είναι γεγονός ότι η παράνομη μετανάστευση είναι το στοιχείο εκείνο στο οποίο επικεντρώνεται κάθε δημόσια συζήτηση για τη μετανάστευση. Αυτό οφείλεται σε πολλούς λόγους. Ένας λόγος είναι ο αυξημένος κίνδυνος για την ασφάλεια που συνεπάγεται η παράνομη μετανάστευση -οι τρομοκρατικές ενέργειες, η μεταφορά μεταδοτικών ασθενειών και, φυσικά, η εγκληματικότητα.

Επίσης, η παράνομη μετανάστευση θεωρείται ότι παραβιάζει άμεσα τα κυριαρχικά δικαιώματα των κρατών. Τέλος, τα παράνομα δίκτυα διακίνησης παρανόμων μεταναστών συνιστούν άμεσο κίνδυνο για την εθνική ασφάλεια της χώρας, καθώς ενισχύουν τη διαφθορά των αρχών και το οργανωμένο έγκλημα.

Όμως ίσως τις χειρότερες επιπτώσεις της παράνομης μετανάστευση να τις βιώνουν οι νόμιμοι μετανάστες. Στον βαθμό που οι παράνομοι μετανάστες παίρνουν θέσεις εργασίας από τους ντόπιους (προφέροντας την εργασία τους φτηνότερα), προκαλούν την έκρηξη ξενοφοβίας μεταξύ του ντόπιου πληθυσμού που στρέφεται εναντίον πάντων -τόσο των παρανόμων μεταναστών όσο και των νόμιμων μεταναστών.

«Όταν η παράνομη μετανάστευση -γράφει ο Koser- έχει ως αποτέλεσμα τον ανταγωνισμό για σπάνιες θέσεις εργασίας, μπορεί να δημιουργήσει αισθήματα ξενοφοβίας. Αυτό που είναι σημαντικό είναι ότι τα ξενοφοβικά αισθήματα σ 'αυτές τις περιπτώσεις δεν έχουν στόχο μόνο τους παράνομους μετανάστες, αλλά επίσης και τους νόμιμους μετανάστες, τους πρόσφυγες και τα μέλη των εθνικών μειονοτήτων ».

Η Ελλάδα και η μετανάστευση σήμερα.

Σήμερα η Ελλάδα, όπως και οι άλλες χώρες της νότιας Ευρώπης, από χώρες εξαγωγής μεταναστών έχουν γίνει χώρες υποδοχής.

 Τα τελευταία χρόνια της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα παρουσιάστηκε ένα πρωτοφανές «Κύμα μετανάστευσης νέου επιστημονικού προσωπικού», καθαρό δημιούργημα της παρατεταμένης ύφεσης. Η υψηλή ανεργία και οι χαμηλές απολαβές δείχνουν την πόρτα εξόδου στους νέους, οι οποίοι είναι απογοητευμένοι από την χώρα τους. Στους νέους κυρίαρχα είναι τα συναισθήματα της αγωνίας και της απογοήτευσης για την κατάσταση και τις προοπτικές στην ελληνική οικονομία, αλλά και για το μέλλον, που προβλέπεται δυσοίωνο.

 Από την άλλη πλευρά την ίδια χρονική περίοδο η Ελλάδα υποδέχεται ένα «τεράστιο κύμα» προσφύγων και παρανόμων μεταναστών.

Η μετανάστευση στην Ελλάδα εμφανίζει ιδιομορφίες, υπογράμμισε ο Μάρτιν Μπάλντγουιν Έντουαρντς, διευθυντής στο Παρατηρητήριο Μεσογειακής Μετανάστευσης.

«Η πρώτη ιδιομορφία είναι ότι ένα μεγάλο ποσοστό των μεταναστών, πάνω από το 50% προέρχεται από μία μόνο χώρα, την Αλβανία. Η δεύτερη, είναι ότι η μεγάλη πλειοψηφία των μεταναστών δεν έχει άδεια εργασίας ή παραμονής στην Ελλάδα ενώ στις άλλες νοτιοευρωπαϊκές χώρες οι παράνομοι μετανάστες είναι γύρω στο 50%. Τέλος, στην Ελλάδα δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία για τους μετανάστες.

Αρκετά αργά, μόλις το 1997 το ελληνικό κράτος άρχισε την προσπάθεια νομιμοποίησης και καταγραφής των μεταναστών αλλά χωρίς ιδιαίτερη συνέπεια ή οργάνωση. Το σημαντικό βήμα έγινε με την απογραφή πληθυσμού του 2001, όταν δόθηκαν εγγυήσεις στους μετανάστες ότι οι πληροφορίες γι 'αυτούς δεν θα έφταναν στις αρχές ή την αστυνομία.

Πριν το τελευταίο κύμα μεταναστών και προσφύγων που κατέκλυσε την Ελλάδα, σύμφωνα με τον πρόεδρο του Ινστιτούτου Μεταναστευτικής Πολιτικής, Αλέξανδρο Ζαβό, κατ 'εκτίμηση οι παράνομοι μετανάστες ανέβαζαν τον αριθμό των μεταναστών στο ένα περίπου εκατομμύριο.

Μετά την τελευταία εισροή Προσφύγων από την Συρία, το Ιράκ και το Αφγανιστάν αλλά και παρανόμων μεταναστών από την Αφρική και την Ασία ο συνολικός αριθμός αυτός των «μεταναστών» ανεβαίνει στο ένα εκατομμύριο διακόσιες χιλιάδες ξεπερνώντας για πρώτη φορά το 12% του γηγενούς πληθυσμού.

«Στις χώρες της νότιας Ευρώπης υπάρχουν και μεγάλες διαφορές στο βαθμό κοινωνικής ένταξης των μεταναστών που εξαρτάται, σύμφωνα με τον καθηγητή Νικόλα Μάι του Μητροπολιτικού Πανεπιστημίου του Λονδίνου, από την οργάνωση της εν λόγω κοινωνίας. Αν η κοινωνία των πολιτών είναι καλά οργανωμένη για να ανταποκρίνεται στα διαφορετικά συμφέροντα και ανάγκες του πληθυσμού, τότε μπορεί να ανταποκριθεί και στις νέες ανάγκες των μεταναστών.

Αυτό συνέβη στη βόρεια Ιταλία.

Στην Ελλάδα, χωρίς ανεπτυγμένη κοινωνία των πολιτών, οι μετανάστες τα πρώτα χρόνια ήταν αναγκασμένοι να στηρίζονται μόνο στις δικές τους δυνάμεις. »

Η πολιτιστική προσαρμογή του μετανάστη στη χώρα υποδοχής συνεπάγεται πολλά ψυχολογικά και κοινωνικά προβλήματα. Μεγάλη σημασία έχει η θέση του στην αγορά εργασίας, το οικονομικό, μορφωτικό και κοινωνικό επίπεδο του καθώς και η ικανότητα και διάθεση προσαρμογής του αλλά και η πολιτική αντιμετώπιση του από τη χώρα υποδοχής, η απόσταση της από την Ελλάδα, οι οικονομικές συνθήκες της.

Η γκετοποίηση παρουσιάζεται όταν η χώρα υποδοχής είναι κοντά στην πατρίδα, όταν το μορφωτικό επίπεδο του μετανάστη είναι χαμηλό και όταν η ξένη γλώσσα είναι άγνωστη. Επίσης όταν υπάρχει πολιτιστική απόσταση, η νοοτροπία της κοινωνίας υποδοχής είναι αρνητικά προκατειλημμένη προς τον μετανάστη και όταν υπάρχει η αίσθηση ότι η οικονομική πίτα μικραίνει.

Η αδυναμία της Ευρώπης να διαχειρισθεί το προσφυγικό

Ξημερώματα της Παρασκευής 18/3/2016 οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης φαίνεται ότι κατέληξαν σε κοινό σχέδιο για το προσφυγικό, με το οποίο θα ξεκινούσαν τις διαπραγματεύσεις με την Τουρκία ώστε να προκύψει μια συμφωνία για την αντιμετώπιση του προβλήματος.

Λίγες ώρες αργότερα η ουγγρική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι σχεδιάζει να κλείσει τα κέντρα υποδοχής μεταναστών. Χωρίς αμφιβολία μια τέτοια Ευρώπη που τα μέλη της γελοιοποιούν μ 'αυτόν τον τρόπο την ενιαία έκφρασή της είναι ανίκανη να διαπραγματευτεί με τον οποιοδήποτε και να εγγυηθεί οτιδήποτε.

Η ενωμένη Ευρώπη, που επείγεται τώρα να αντιμετωπίσει το προσφυγικό και το μεταναστευτικό πρόβλημα, είχε αποφασίσει από τον Σεπτέμβριο του 2015, την αναλογική κατανομή σε χώρες-μέλη της 160 χιλιάδων προσφύγων από Ελλάδα και Ιταλία. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, επτά μήνες μετά η εικόνα έχει ως εξής: έχουν μετεγκατασταθεί μόλις 937 πρόσφυγες.

Κροατία, Τσεχία, Δανία, Εσθονία, Ουγγαρία, Πολωνία, Σλοβενία, Σλοβακία δεν υποδέχτηκαν ούτε έναν πρόσφυγα. Βέλγιο, Βουλγαρία, Κύπρος, Ιρλανδία, Λευκορωσία, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Ρουμανία, Ισπανία, Σουηδία υποδέχτηκαν από 3 έως 20 πρόσφυγες. Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ολλανδία, Πορτογαλία έχουν υποδεχτεί από 50 έως 290 πρόσφυγες.

Ο αριθμός των προσφύγων που πρέπει να μετεγκατασταθούν είναι 159.063. Είναι αυτό εικόνα ενότητας και σοβαρότητας για την ενωμένη Ευρώπη;

Το πρόβλημα της Ευρώπης στο προσφυγικό ζήτημα το περιέγραψε προχθές με απόλυτη σαφήνεια ο Μάρτιν Σουλτς. Ας ξαναθυμηθούμε τι είπε: «Αντιμετωπίζουμε το γεγονός 22 χώρες να αρνούνται να εφαρμόσουν ό, τι συμφώνησαν για τη διαδικασία μετεγκατάστασης. Φανταστείτε δηλαδή πως αν είχαμε διαμοιράσει 160 χιλιάδες πρόσφυγες, δεν θα είχαμε πρόβλημα στην Ειδομένη ».

Αυτή είναι η σκληρή αλήθεια για τη σημερινή Ευρωπαϊκή Ενωση. Η αδυναμία της να αντιμετωπίσει το προσφυγικό ζήτημα είναι πρωτίστως εσωτερικό πρόβλημά της, που έδωσε τη δυνατότητα στην Τουρκία να ασκεί εκβιασμούς. Κάτω από αυτές τις προϋποθέσεις, η συμφωνία που επιτεύχθηκε, χθες, κινδυνεύει να καταστεί ανεφάρμοστη, κατά τον ίδιο τρόπο που ανεφάρμοστες αποδείχτηκαν και οι προηγούμενες.

Αλλωστε, είναι γνωστό ότι για την εφαρμογή των συμφωνιών δεν αρκούν οι υπογραφές των συμβαλλόμενων μερών.

Πρόβα τζενεράλε

Πρόβα τζενεράλε αποτελεί η σημερινή κατάσταση στην Ευρωπαϊκή Ένωση για το τι θα πρέπει να περιμένουμε στο εγγύς μέλλον σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα. Είναι ευκαιρία να την εκμεταλλευτούμε, να μάθουμε και να οργανωθούμε για να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις του μέλλοντος με πυξίδα τις Ευρωπαϊκές αξίες.